مصاحبه کاری – مهاجرت کاری (5)

چندین بار قول داده بودم که این پست رو آماده کنم اما متاسفانه نشد. مصاحبه کاری خیلی موضوع مهم و گسترده ای هست و من صرفاً در حد سواد و مطالعاتی که کردم و تجربه‌ی شخصی خودم در هر دو جایگاه مصاحبه‌شونده و مصاحبه‌گر بهش می‌پردازم. (نمی‌دونم مصاحبه‌گر کلمه درستی هست اصلاً یا نه 🙂 )
روالی که عرض می‌کنم عموماً در خارج از کشور برای شرکت‌هایی که ساختار درستی دارند (حتی کوچک یا Start-up) و تقریباً در شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ ایران طی می‌شه؛ بجز بحث روال، تمرکز اصلی مطلب رو مرحله‌ی اول مصاحبه کاری و سوالات مختلف مصاحبه کاری هست که شاید 80% اواقات بدین شکل باشه.

ضمناً به نصیحت برخی دوستان پیرو همه‌گیر شدن تلگرام در ایران، کانالی برای وبلاگ ایجاد کردم که با عضو شدن میتونین براحتی از مطالب جدید مطلع بشین. ID کانال neveshtehaaye_man هست؛ میتونین براحتی با کلیک کردن در اینجا کانال رو ببنین.

قبل اینکه بریم سر اصل مطلب ازتون می‌خوام حتماً سه مطلب زیر رو خوب مطالعه کرده باشین چون تاثیر زیادی در مصاحبه کاری و سوالاتی که ازتون خواهد شد دارن:

• مهاجرت کاری (۲) – Job Application و رزومه کاری
• مهاجرت کاری (۳) – رزومه ی آنلاین (LinkedIn)
• مهاجرت کاری (۴) – کاریابی

مرحله اول مصاحبه کاری و شاید آخر!

معمولاً بعد از اینکه برای کاری اقدام می‌کنین، واحدی در شرکت‌ها بعنوان منابع انسانی هست که Job Application شما رو بررسی اولیه می‌کنه؛ البته خیلی اوقات هم این بررسی توسط نرم افزار هایی انجام میشه که رزومه رو برای کلمات کلیدی مرتبط با اون کار بررسی میکنه و اگه چگالی مناسبی داشته باشه احتمالاً پروفایلتون بعدش میره دست یکی از افراد منابع انسانی برای چِک بعدی یا شایدم که مدیر واحد مربوط به کارِ شما. مجموعاً، در این مرحله هست که اگر پروفایل شما یکسری موارد رو داشته باشه، برای مصاحبه اولیه انتخاب میشه (Shortlist)

بعد از اینکه پروفایل شما در مرحله اول انتخاب شد معمولاً ایمیلی دریافت می‌کنین جهت تنظیم یک وقت مصاحبه اولیه تلفنی/آنلاین و احتمالاً در اون ایمیل یکسری سوال دیگه مثل حقوق درخواستی یا یکسری اطلاعات دیگه که در پروفایلتون پیدا نکردن، ازتون پرسیده می‌شه.
در رابطه با اینکه حقوق درخواستی رو چه جوابی بهش داده بشه اینجا قبلاً توضیح دادم که مختصر همون رو اینجا paste میکنم. اگر فکر می‌کنید ممکنه توضیح بیشتری لازم باشه لطفاً در قسمت نظرات بنویسین و حتماً توضیح می‌دم.

این کاملا بستگی به خودتون داره. اگر فکر میکنین در اون زمینه واقعا حرفی برای گفتن دارین و اون شرکت با استخدام شما واقعا ارزش افزوده ی زیادی کسب میکنه و شما میتونین به پیشرفتشون کمک کنین، اگر خیر میتونین اون قسمت فرم رو خالی بگذارین یا اگر ایمیل هست بنویسین که “حقوق براتون قابل مذاکره هست چون بیشتر هدفتون پیداکردن یه کار خوب هست که بتونین دانشتون رو پیشرفت بدین و از علمتون استفاده کنین“؛ اما اگر اون مورد اول هستین، با استفاده از وب‌سایت‌هایی که در این صفحه معرفی شدن، می‌تونین بگردین و بررسی کنین که در اون شهر/کشور یا حتی همون شرکت مدنظر، کسی با شرایط شما و در position شما چه حقوقی باید دریافت کنه. توضیحات زیادی در این مورد نمیدم چون خیلی وبسایتشون ساده اس و سر بزنین کامل دستتون میاد.

اینکه می‌گم مصاحبه اولیه، منظور اینه که یکی از کارمندان HR اون سازمان یا یک Recruiter/headhunter مستقل با شما تماس می‌گیره و یکسری سوال عمومی میکنه. اما گاهی هم ممکنه این مصاحبه اولیه با مصاحبه اصلی یا ثانویه ادغام شده باشه و مدیر اون واحدی که شما براش apply کردین یا یکی از کارمندان اون واحد، با شما بخواد مصاحبه کنه. معمولاً در اون ایمیل موضوع مصاحبه ذکر میشه اما اگه نبود، میتونین سوال کنین.
ضمناً در همون سایت glassdoor میتونین تجربیات مصاحبه دیگران از شرکت مدنظر رو پیدا کنین و حتی ممکنه سوالات اون مصاحبه برای یک Position خاص که خودتون اپلای کردین هم قبلاً کسی همخوان کرده باشه! در کشورهای آلمانی زبان هم یک وبسایت معروف هست بنام Kununu که اطلاعاتی مشابه رو دراختیارتون میگذاره.

در بعضی شرکت‌ها چه در ایران چه در خارج پروسه‌ی استخدام گاهی حتی تا 4 مرحله (یا بیشتر!) مصاحبه هم هست. مثلاً آمازون به پیچیدگی روال مصاحبه معروف هست.

من در این مطلب فقط به همین مرحله اکتفا میکنم چون معمولاً مراحل بعدی در رابطه با اصل کار هست و بقولی فنی. ممکنه مرحله‌ی آخر هم با یکی از مدیران ارشد یا همچین حالتی باشه. در رابطه با برخی موارد که در تمام مراحل مصاحبه کاری صدق میکنه در این مطلب توضیح دادم و این مورد رو ذکر کردم.
اما اگر استقبال و سوالات زیادی دیدم در رابطه با مراحل بعدی میشه، حداقل در زمینه‌ی کاری خودم میتونم راجع به یکسری موارد صحبت کنم.

پوشش (Dress Code) و ظاهر

سعی کنین با استفاده از سایت‌هایی که ذکر کردم در رابطه با جو شرکت تحقیق کنین. معمولاً در شرکت‌های IT یا پوزیشن‌هایی که شما با مشتری در ارتباط نیستین، Dress Code خاصی وجود نداره. یا بعضی شرکت‌ها در خارج کلاً خیلی ریلکس و نه تنها بقولی Employee-friendly، بلکه pet-friendly یا dog-friendly هستن.
اما در رابطه با پوشش، مثلاً من روز اولی که در شرکت ProfitBricks مشغول بکار شدم، اواسط زمستون بود. (شرکت حدود 500 کارمند داره و تقریباً از فاز Startup خارج شده و به revenue رسیده پس راجبه شرکت نه خیلی کوچیک و نوپا، اما تقریباً کوچیک صحبت میکنیم) دیدم مدیرعامل شرکت با شلوارک خیلی ریلکس از مترو پیاده شد و دوان‌دوان وارد ساختمون شد تا سرما نخوره 🙂 )
اما از طرف دیگه در کار اصلی فعلیم در AT&T، چون بعنوان Architect یا Consultant زیاد سمت Business هستم اغلب روزهایی که با مدیران مشتریمون جلسه داریم باید با لباس متناسب و تقریباً رسمی ظاهر بشم. اما موقع هایی که جلسه با تیم‌های فنی یا یک رده پایین تر CxO ها مثل Service Delivery Manager ها و … اصراری به لباس رسمی نیست.

مَخلص کلام منظورم اینه که به این مورد دقت کنین چون نه تنها در مصاحبه حضوری/تصویری مهمه بلکه به هرحال مثلا یکی ممکنه براش سخت باشه همیشه کت‌شلوار بپوشه. من پیشنهادم اینه که در مصاحبه اول رسمی ظاهر شین و ببینین جو چطوره. ضرر نمی‌کنین!

یک نکته‌ی مهم که در تمام طول مصاحبه کاری صدق می‌کنه، حتی اگر مصاحبه حضوری یا تصویری نیست، لبخند ساده‌ای داشته باشین و سعی کنین با انرژی مثبت صحبت کنین! این خیلی مهمه.
با نشاط صحبت کردن خیلی تأثیر خواهد داشت.

تمرین آرامش کنید و سعی کنید دوستانه رفتار کنید. (البته نه اینکه سریع صمیمی شین 🙂 ) دقت کنید افراد خودشون رو چجوری معرفی می‌کنن؛ اگر مثلاً گفت من John هستم شما هم میتونین در طول مصاحبه اون رو John صدا کنین.

رسمی بنشینید و از بازی کردن با دستانتون پرهیز کنین. قبول دارم که ممکنه استرس داشته باشین. اما تمرین کنین. نکته‌ی بدی نیست و مصاحبه کننده هم درک می‌کنه شما ممکنه استرس داشته باشین برای همین معمولاً سعی میشه که جو رو دوستانه کنن تا شما احساس راحتی کنین. مسابقه نیست. در مصاحبه کاری شما قصد دارید توانمدنی و استعداتون رو به اون ها بفروشین و اون ها هم در ازاش به شما حقوق بدن. اما مصاحبه کاری برای اینه که اونها مطمئن بشن شما اون توانمندی ها رو بخون به اون ها ارائه خواهید کرد.

نهایتاً، خودتون باشید چون شما خوب هستید!

مصاحبه کاری شروع می‌شود!

در روال کلی مصاحبه اولیه منابع انسانی، بجز اینکه اون شخص توضیخ مختصری از شرکت میده، ممکنه سوالات زیر از شما پرسیده میشه. توجه داشته باشید که من صرفاً مواردی که تجربه‌ی شخصیم بوده و حس کردم مهم تر هست رو ذکر کردم. با گوگل کردن عبارت interview questions میتونین نمونه های زیادی رو پیدا کنین:

از خودتون برای ما صحبت کنین

این سوالی یکی از مهم‌ترین و معمول‌ترین سوالاتی هست که در هر مصاحبه کاری پرسیده میشه و به این معنی هست که بطور خیلی کلی از سابقه تحصیلی/کاری تون صحبت کنین و نه در رابطه تخصصتون. معمولاً در حد 1~2 دقیقه؛ باید سعی کنین در این زمان نکات مثبت که راجبه خودتون فکر می‌کنین رو در صحبت‌ها بگنجونید. پیشنهاد میکنم متنی آماده کنین و چندین بار برای خودتون جلوی آینه تمرین کنین.

ضمناً توجه کنین که در طول مصاحبه نباید از کلمه‌ی “ما” استفاده کنین بلکه باید روی خودتون و دستآوردهای خودتون مانور بدین. نه اینکه خیلی “مَن مَن” کنید اما خب بالاخره باید یجوری باشه که نشون بدین کارِ شما بوده و شما سهم بسزایی در شرکت قبلی یا پروژه تحصیلی یا …  داشتید.

چرا قصد تغییر کار دارید؟

(اگر تازه فارغ‌التحصیل نیستید و در حال تغییر کار هستین) در جواب این سوال تا میتونین نباید از کار قبلی‌تون بدگوئی کنید.

همینطور نباید هدفتون صرفاً درآمد بیشتر باشه. چون اینجوری یعنی اگر روزی کاری با حقوق بیشتری پیشنهاد بشه براحتی کارتون رو تغییر می‌دید و سرمایه‌گذاری و وقتی که اون شرکت برای شما کرده براتون مهم نیس. منظور از سرمایه گذاری شاید زمان و هزینه ای باشه که گاهی حتی تا 1 سال اون شرکت صرف می‌کنه تا شما در کار جا بیافتید.

قبول دارم که گاهی آدم مجبور به تغییر کار میشه، اما خیلی وقتا هم باید با برنامه اینکار رو انجام داد. طبعاً ممکنه یکی بعد از دو سه سال از یک محیط/سبک کاری خسته بشه، یکی هم ممکنه در یک کار راضی باشه و سال‌ها همون رو ادامه بده. یکی هم میخواد مدتی تجربه کنه و بعد برای خودش حالا یا بصورت Freelancer کار کنه یا شرکت بزنه. اما خب اغلب کارفرماها دوست ندارن همچین چیزی رو بشنون چون دنبال این هست که یک همکار خوب و بلندمدت استخدام کنن.

جوابی که میدین باید منطقی باشه. مثلاً پیشرفت کاری، کسب تجربه در یک تکنولوژی یا محیط جدید، دنبال چالش‌های جذاب و جدید و … جواب‌های خوبی هستن که باید بتونین راجبشون توضیح هم بدین.

چرا برای این کار در شرکت ما apply کردید؟

قبل از مصاحبه کاری، خووب در رابطه با شرکت و خدماتی که ارائه می‌کنن یا محصولشون تحقیق کنین. چند نمونه از رقبای شرکت رو هم حداقل به اسم بشناسین. اولین محل برای آماده کردن یه جواب خوب به این سوال، وب-سایت اون شرکت هست و بعدش هم سایت‌هایی مثله Glassdoor و Kununu و …

همینطور Job Description کار رو مجددا بدقت مطالعه کنین. خیلی اوقات این آگهی‌های کاری صرفا یک Template هستن اما خیلی اوقات هم اینطور نیست. پس منبعتون اون باشه و در مصاحبه هم موظف هستن بر مبنای اون آگهی کاری و Job Application که شما فرستادین ازتون سوال کنن. سعی کنین  به جنبه‌هایی از اون پوزیشن بپردازین که براتون جالب هست و در انجام اون‌ها خوب هستین یا میتونین پیشرفت کنین.

مجدداً میگم به نقاط منفی کار فعلی یا قبلی‌تون نپردازین!

چرا باید شمارو استخدام کنیم؟

مشابه سؤال قبلی، باز هم باید نقاط مشتری رزومه خودتون و اون آگهی کاری رو بررسی کنین و توضیح بدین که تجربیات یا دانش مهمی در اون رابطه دارین که با استفاده از اون می‌تونین در کار مؤثر باشید. سعی کنین با کلمات خوب بازی کنین و توضیح بدین که شما چه ارزش افزوده‌ای برای شرکت خواهید داشت.

چرا تصمیم به مهاجرت یا مهاجرت کاری گرفتید؟

(اگر برای مهاجرت کاری به کشور دیگری اقدام می‌کنید) از شما پرسیده می‌شه که هدفتون از مهاجرت چی هست؟ براتون سخت نیست؟ یا مثلاً از کشور/شهر مقصد چه اطلاعاتی دارین؟

قبلاً در این مطلب هم عرض کرده بودم که ممکنه همچین سوالی بشه؛ پس بهتره اگر برای کشور خاصی هدف‌گذاری کردین اطلاعات خوبی هم داشته باشین راجبش. من در رابطه با جوابش نمیتونم توضیح زیادی بدم اما باز هم نباید به هیچ وجه انرژی منفی وارد صحبت هاتون کنین. پیشرفت کاری، کسب تجربه در محیط بین‌المللی، تنوع و تجربه‌ی یک زندگی جدید، و … میتونه موضوع پاسخ به این سوال باشه.

چه نقاط مثبت و منفی در خودتون می‌بینید؟

این سوال مربوط به تخصص کاری شما نیست! بلکه از لحاط شخصیتی پرسیده می‌شه.

در رابطه با هردو مورد بهتره به نکاتی اشاره کنین که در راستای پیشرفت و یا بهبودشون قدم برداشتین. در رابطه با حصوصیات اخلاقی مثبت، بنظرم بهتره چند مورد که به کارتون هم مرتبط باشه رو انتخاب کنین و راجع به اونا صحبت کنین. پس بهتره Job Description کار رو قبل مصاحبه خوب مطالعه کرده باشین.

• مثلاً در رابطه با نکات مثبت: مسئولیت‌پذیری، روحیه کار تیمی، پرتلاش بودن، هدایت کردن یک تیم، مثبت اندیشی و …
• در رابطه با خصایص منفی: خجالتی بودن، ترس از صحبت در جمع، کم‌خوابی، کم بودن اعتماد به نفس و …

چرا تصمیم به کارمند شدن گرفتین؟

(اگر قبلاً بصورت مستقل و Freelancer کار می‌کردید و یا بیزنس خودتون رو داشتین) یکی از بزرگترین دلایلی که معمولاً باعث تغییر کار از خوداشتغالی به کارمندی ذکر میشه، امنیت شغلی هست. عالی الخصوص در کشورهای اروپایی که وقتی شما قرارداد کار دائم دارید کارفرما به سختی میتونه شمارو اخراج کنه و شرایط بیمه ای شما هم کمی شاید بهتر باشه (مگر اینکه بیمه Private با Plan خوب بگیرید).
یک مزیت کوچیک دیگه هم اینه که درگیر کاغذ بازی و مجوز و مالیات و … نمیشین و همه رو کارفرما انجام میده.
البته برای این کارها معمولاً شرکت‌هایی هستن که براتون این موارد رو انجام میدن و حتی تمام کارهای مالیاتی/اداری شرکتِ شمارو یا اگر Freelancer باشین، هم بعهده می‌گیرن. ولی خب بازم یکم دردسر داره گاهی.

در کار/محیط کاری چه مواردی برای شما اهمیت دارند؟

چند روز قبل با یکی مصاحبه میکردم و در فرم مرحله اول و دوم مصاحبه کاری ایشون دیدم که به این سوال جواب های خوبی داده:

• حس کنم جزئی از تیم هستم
• اطلاعات توسط سایر همکاران از من مخفی نمونه
• شرکت برای من فضای پیشرفت رو آماده کنه و اجازه شرکت در دوره‌های آموزشی رو بده چون من دوست دارم با شما بلندمدت کار کنم (معمولاً اغلب شرکت ها، به میزان معقول، اسپانسر شرکت در دوره‌ها و آزمون مدارک مرتبط با کار میشن چون پیشرفت شما برای شرکت هم سود زیادی خواهد داشت)
• محیط کار دوستانه

برای من این جواب‌ها رضایت بخش بود. 🙂

مهم‌ترین دستاوردهاتون در دوران کار/تحصیل چی بوده؟

در دوران تحصیل که می‌تونه مثلاً ارائه مقالات و تحقیقات خوب، اختراع/ابداع و … باشه. در دوران کار هم مثلاً به اتمام رساندن پروژه‌های مهم، تولید یک محصول مهم، ارائه‌ی یک پیشنهاد سودآور و …

مهم اینه که باید به مواردی اشاره کنین که نه فقط برای خود شما، بلکه برای کارفرمای شما و یا جامعه مفید بوده باشه. مثلاً من فلان طرح رو دادم و در طول مدت بررسی، تحلیل، پیاده سازی پابه‌پای سایر اعضای تیم کار کردم و نهایتاً باعث n میلیون سودآوری شرکت یا کاهش هزینه های شرکت شد…

خودتون در چندسال آینده کجا می‌بینید؟

بهتره در جواب به این سوال هم به اهداف کوتاه مدت بپردازین هم بلند مدت. مثلاً: فکر میکنم پس از دوسال تلاش در شرکت شما و تقویت تخصص خودم در فلان زمنیه‌ها، نقش بسزایی در تیم شما خواهم داشت که همراه با پیشرفت شغلی من خواهد بود و مثلاً اگر الان کارشناس هستم به درجه‌ی senior می‌رسم.

حقوق درخواستی تون چقدر هست؟

این مورد رو بالا هم توضیح دادم؛ اما اگر این سوال در مصاحبه‌ی دوم پرسیده شده و یا در همون مصاحبه اول شخص مصاحبه کننده خیلی مصر بود، بهتره که بگین با استفاده از فلان وبسایت ها متناسب با شرایط خودم و هزینه های زندگی تحقیق کردم و به این نتیجه رسیدم که فلان رقم مناسب هست.

اگر در شرایطی هستین که براتون حقوق مهم هست و ارزش کار خودتون رو می‌دونین و در واقع از یک رقمی کمتر کار نمی‌کنین، خیلی رک اما محترمانه بگین که بنده کمترین حقوقی که مدنظرم هست اینقدر هست.

دقت داشته باشین که حقوق منظور عدد قبل از مالیات و بیمه و سایر کسورات هست. جهت محاسبه حقوق دریافتی در آلمان مثلا میتونین با استفاده از ابزاری که در اینجا هست مالیات در آلمان و هزینه‌های بیمه در آلمان و سایر کسورات رو محاسبه کنین.

مالیات انواع بسیار مختلفی داره اما یکی از مدل های دیگر که خیلی معمول هست به اصطلاح مالیات بردرآمد هست که برای افراد Freelancer، سهام‌دار، سرمایه‌گذار، شرکت‌دار، و کلاً کسانی که درآمدی فارغ از استخدام دارند استفاده می‌شه. بنده یکسالی هست که در این نوع می‌گنجم، و با اینکه عمده‌ی کارم خارج از آلمان و حتی گاهی اروپا هست اما چون سکونت رسمی من در آلمان هست لذا مالیات رو هم باید در آلمان بپردازیم. در واقع تمام درآمد شما در سراسر جهان تحت محاسبه مالیات قرار می‌گیره.
بحث در رابطه با این نوع مالیات و کسوراتش زیاد هست. اگر دیدم سوالات زیادی در این رابطه شد شاید روزی مطلب بنویسم اما عموم افرادی که برای مهاجرت کاری اقدام میکنن حداقل در بدو کار فکر می‌کنم این مورد از حوصله‌ی بحث براشون خارج باشه.

آیا شما سؤالی دارید؟

صد در صد! بدترین کار اینه که هیچ سوالی نبپرسید. سوال هایی که میتونین بپرسین:

• خوشحال می‌شم اهداف بلندمدت شرکت شما رو بدونم و اینکه فکر میکنین در 10 سال آینده چه نقشی رو در market ایفا میکنین.
• دوست دارم از محیط کاری بدونم و شرایط و مزایایی که شما برای کارمندانتون فراهم می‌کنید.
• من احساس خوبی نسبت به این موقعیت کاری دارم و امیدوارم که تونسته باشم نظر شمارو جلب کرده باشم اما دوست دارم بدونم مراحل بعدی پروسه مصاحبه به چه صورت خواهد بود.
• (اگر در حال مهاجرت کاری هستین و این مورد رو خودشون بیان نکردن) در رابطه با بحث ویزا و اقامت کاری شما چه کمکی به بنده می‌کنید؟
• (اگر در حال مهاجرت کاری هستین و این مورد رو خودشون بیان نکردن) با توجه به اینکه من از یک شهر/کشور دیگه در حال مهاجرت هستم شما در رابطه با نقل و انتقال و سکونت چه شرایطی فراهم می‌کنید؟ آیا Relocation Package خاصی ارائه می‌کنید؟

ضمناً در مراحل بعدی مصاحبه کاری هم کلاً از شما میرسن که آیا سوالی دارید یا نه که میتونین مجدداً در رابطه با مراحل بعد و یا هر سوالی که مرتبط با بحث اون مصاحبه بوده بپرسین.

یک پادکست مختصر در رابطه با مصاحبه کاری و کاریابی با یکی از عزیزانی که از با استفاده از مطالب این وبلاگ اقدام به مهاجرت کاری به آلمان کردن رو می‌تونین در این صفحه گوش کنین.

موفق باشید 🙂

این مطلب از سری: مهاجرت و مهاجرت کاری می‌باشد.